top of page
Search

پیرانشار؛ بانگکران و دۆسیەسازیی بۆ ٥٨ هاووڵاتیی کورد بە هۆی پۆشینی جلوبەرگی کوردی

Writer's picture: Komala SwissKomala Swiss
Jan 41 min read

پیرانشار؛ بانگکران و دۆسیەسازیی بۆ ٥٨ هاووڵاتیی کورد بە هۆی پۆشینی جلوبەرگی کوردی



🔸لە ڕۆژانی ڕابردوودا لانی کەم ٥٨ هاووڵاتیی کورد و خەڵکی شارەکانی مەهاباد، بۆکان و پیرانشار لەوانە ئەندامانی بنەماڵەی گیانبەختکردوانی بزووتنەوەی ژن، ژیان، ئازادی دوابەدوای بەشداریکردنیان لە زەماوەندێک، لە لایەن دەزگای دادوەری کۆماری ئیسلامیی ئێرانەوە بانگکراون و دۆسیەسازییان بۆکراوە.



0 views0 comments

Yorumlar

shirko dabaghchi mokri

shirko dabaghchi mokri

WhatsApp Image 2024-10-10 at 11.49.42_c589b025

WhatsApp Image 2024-10-10 at 11.49.42_c589b025

shirko dabaghchi mokri 11

shirko dabaghchi mokri 11

shirko dabaghchi mokri 9

shirko dabaghchi mokri 9

shirko dabaghchi mokri 3

shirko dabaghchi mokri 3

shirko dabaghchi mokri 8

shirko dabaghchi mokri 8

shirko mokri 5

shirko mokri 5

shirko dabaghchi mokri 3

shirko dabaghchi mokri 3

photo_2024-07-20_09-58-19

photo_2024-07-20_09-58-19

photo_2024-07-20_10-03-17_edited

photo_2024-07-20_10-03-17_edited

shirko mokri 6_edited

shirko mokri 6_edited

shirko mokri 6_edited

shirko mokri 6_edited

WhatsApp Image 2024-09-23 at 16.47.36_2ddcb7f3

WhatsApp Image 2024-09-23 at 16.47.36_2ddcb7f3

WhatsApp Image 2024-09-23 at 16.47.35_4139e708

WhatsApp Image 2024-09-23 at 16.47.35_4139e708

WhatsApp Image 2024-09-23 at 16.47.34_6f2defab

WhatsApp Image 2024-09-23 at 16.47.34_6f2defab

WhatsApp Image 2024-09-23 at 16.07.10_234a007e

WhatsApp Image 2024-09-23 at 16.07.10_234a007e

WhatsApp Image 2024-09-23 at 15.50.56_e7386b04

WhatsApp Image 2024-09-23 at 15.50.56_e7386b04

WhatsApp Image 2024-09-23 at 15.32.55_98b5e70b

WhatsApp Image 2024-09-23 at 15.32.55_98b5e70b

WhatsApp Image 2024-09-23 at 15.32.55_74339846

WhatsApp Image 2024-09-23 at 15.32.55_74339846

WhatsApp Image 2024-09-23 at 15.32.55_a3478f5a

WhatsApp Image 2024-09-23 at 15.32.55_a3478f5a

WhatsApp Image 2024-09-23 at 15.32.55_b8ddfe81

WhatsApp Image 2024-09-23 at 15.32.55_b8ddfe81

WhatsApp Image 2024-09-23 at 15.50.55_52f61920

WhatsApp Image 2024-09-23 at 15.50.55_52f61920

WhatsApp Image 2024-09-23 at 15.50.56_6876bd6f

WhatsApp Image 2024-09-23 at 15.50.56_6876bd6f

WhatsApp Image 2024-09-23 at 15.32.54_93567aab

WhatsApp Image 2024-09-23 at 15.32.54_93567aab

WhatsApp Image 2024-09-23 at 13.59.44_ad814fab

WhatsApp Image 2024-09-23 at 13.59.44_ad814fab

WhatsApp Image 2024-09-16 at 17.52.34_b7fc9055

WhatsApp Image 2024-09-16 at 17.52.34_b7fc9055

WhatsApp Image 2024-09-16 at 17.52.34_087fa30d

WhatsApp Image 2024-09-16 at 17.52.34_087fa30d

WhatsApp Image 2024-09-16 at 17.52.34_5f8bb7e7

WhatsApp Image 2024-09-16 at 17.52.34_5f8bb7e7

WhatsApp Image 2024-09-16 at 13.42.48_768912d3

WhatsApp Image 2024-09-16 at 13.42.48_768912d3

shirko

shirko

shirko mokri

shirko mokri

WhatsApp Image 2024-09-16 at 12.38.30_8e5221c7

WhatsApp Image 2024-09-16 at 12.38.30_8e5221c7

shirko mokri 4

shirko mokri 4

WhatsApp Image 2024-09-16 at 17.52.34_3bff74fa

WhatsApp Image 2024-09-16 at 17.52.34_3bff74fa

WhatsApp Image 2024-09-16 at 13.42.48_581cbd22

WhatsApp Image 2024-09-16 at 13.42.48_581cbd22

shirko dabaghchi mokri 3

shirko dabaghchi mokri 3

komala

komala

shirko dabaghchi mokri

shirko dabaghchi mokri

komala 2

komala 2

WhatsApp Image 2024-09-23 at 16.07.10_234a007e

WhatsApp Image 2024-09-23 at 16.07.10_234a007e

WhatsApp Image 2024-09-23 at 15.50.54_e2169eca

WhatsApp Image 2024-09-23 at 15.50.54_e2169eca

WhatsApp Image 2024-09-23 at 15.51.22_4f55e2b2

WhatsApp Image 2024-09-23 at 15.51.22_4f55e2b2

WhatsApp Image 2024-09-23 at 15.50.56_e7386b04

WhatsApp Image 2024-09-23 at 15.50.56_e7386b04

WhatsApp Image 2024-09-23 at 15.50.54_2ecfa323

WhatsApp Image 2024-09-23 at 15.50.54_2ecfa323

WhatsApp Image 2024-09-23 at 15.32.55_f01ddda8

WhatsApp Image 2024-09-23 at 15.32.55_f01ddda8

WhatsApp Image 2024-09-23 at 15.32.55_b8ddfe81

WhatsApp Image 2024-09-23 at 15.32.55_b8ddfe81

WhatsApp Image 2024-09-23 at 15.32.55_98b5e70b

WhatsApp Image 2024-09-23 at 15.32.55_98b5e70b

WhatsApp Image 2024-09-23 at 15.32.54_93567aab

WhatsApp Image 2024-09-23 at 15.32.54_93567aab

WhatsApp Image 2024-09-23 at 15.32.55_a3478f5a

WhatsApp Image 2024-09-23 at 15.32.55_a3478f5a

 :پیام مصری

بەرهەمهێنانی چەکی کیمیایی لەلایەن

کۆماری ئیسلامی ئێران و کاریگەرییەکانی لەسەر کوردانی ئێران

پیام مسری 
چالاکی سیاسی 
به فرانبار ۲۷۲۴

بەرهەمهێنان و بەکارهێنانی چەکی کیمیایی بە پێشێلکارییەکی جددی یاسای مرۆیی نێودەوڵەتی لە سەرانسەری جیهان دادەنرێت. سەرەڕای ڕێککەوتننامە نێودەوڵەتییەکان، وەکوو ڕێککەوتننامەی چەکی کیمیایی، ئاماژە بۆ ئەوە هەیە کە کۆماری ئیسلامی ئێران لە ماوەی چەند دەیەیەکدا چەکی کیمیایی پەرەپێداوە. جێگای نیگەرانی تایبەت، بەکارهێنانی گوماناوی ئەو جۆرە چەکانە، بەتایبەتی دژی کەمە نەتەوەیی و سیاسییەکان، وەک کوردی ئێران. دەرئەنجامەکانی وێرانکەرن - نەک تەنها لە ڕووی جەستەیی و دەروونییەوە، بەڵکو لە ڕووی کۆمەڵایەتی و سیاسیشەوە.

پەرەپێدانی چەکی کیمیایی لە ئێران

دوای شەڕی ئێران و عێراق (1988-1988)، کە عێراق لە سەردەمی سەدام حوسێندا بە ئاشکرا چەکی کیمیایی لە دژی سەربازانی ئێران و هاووڵاتیانی مەدەنی کورد بەکارهێنا، ئێرانیش بە شێوەیەکی شەڕانگێزانە دەستی کرد بە کارکردن لەسەر بەرنامەکانی چەکی کیمیایی سەرکردایەتی ئێران لە سەرەتادا ئەمەی وەک ڕێکارێکی بەرگری بۆ وەڵامدانەوەی هەڕەشەکانی عێراق پاساو هێنایەوە. بەڵام بە تێپەڕبوونی کات ئاماژەکان دەرکەوتن کە ئێران پەرەپێدانی چەکی کیمیایی نەک تەنها وەک ڕێگرییەک، بەڵکو وەک ئامرازێک بۆ فشاری ستراتیژی بەکاردەهێنێت.

بەپێی ڕاپۆرتی ڕێکخراوە جۆراوجۆرەکانی هەواڵگری و ناحکومی، ئێران سەرمایەگوزاری لە بەرهەمهێنانی ماددە کیمیاییەکانی وەک گازی خەردەل، سارین و ماددە دەمارییەکانی دیکە کردووە. ئەم چەکانە دەتوانن ببنە هۆی وێرانکارییەکی بەرفراوان و لە مێژوودا بۆ چەقاندنی ئۆپۆزسیۆنی سیاسی لە دژی خەڵکی سڤیل بەکارهێنراون.

بەکارهێنانی چەکی کیمیاوی دژی کوردانی ئێران

کوردەکانی ئێران کە کەمینەیەکی نەتەوەیی کە دەیان ساڵە خەبات بۆ ئۆتۆنۆمی و مافی کولتووری زیاتر دەکەن، چەندین جار کراونەتە ئامانجی سەرکوتی حکومەت. ڕاپۆرتە مێژوویی و هەنووکەییەکان ئاماژە بەوە دەکەن کە چەکی کیمیاوی لە دژی بزووتنەوە خۆڕاگرییەکانی کورد و خەڵکی سڤیل بەکارهاتووە.

لە سەردەمی شەڕی ئێران و عێراق و لە ساڵانی دواتردا هێرش لە ناوچە کوردنشینەکاندا ڕوویدا کە مادەی کیمیایی تێدا بەکارهێنرا. ئەم هێرشانە زۆرجار یارمەتی لاوازکردنی میلیشیا کوردییەکان دەدا، وەک پێشمەرگە یان کوملێ، کە دژایەتی حکومەتی ناوەند بوون. لە هەمان کاتدا ئەم جۆرە ئۆپەراسیۆنانە کاریگەری ڕێگرییان لەسەر دانیشتوانی ناوچەکە هەبوو، کە زیاتر لە ترسدا دەژیان و لە ژێر کاریگەری تۆڵەسەندنەوەدا بوون.

دەرئەنجامەکانی ئەم جۆرە هێرشانە کارەساتبارن. زۆرێک لە تووشبووان بەدەست کێشەی تەندروستی درێژخایەن دەناڵێنن وەک نەخۆشیەکانی هەناسەدان و تێکچوونی پێست و تێکچوونی دەروونی. جگە لەوەش بەکارهێنانی چەکی کیمیایی بووە هۆی ئاوارەبوونی بەرفراوان، چونکە خەڵکێکی زۆر ناچاربوون گوندەکانیان بەجێبهێڵن بۆ ئەوەی هێرشی زیاتر نەکەن.

کاردانەوە نێودەوڵەتییەکان و لایەنە یاساییەکان

بەکارهێنانی چەکی کیمیایی بە ئاشکرا پێشێلکردنی یاسا نێودەوڵەتییەکانە، بەتایبەتی ڕێککەوتننامەی چەکی کیمیایی ساڵی 1993 کە ئێران لە ساڵی 1997 پەیوەندی پێوەکرد. سەرەڕای ئەم پابەندبوونە، چەند ئاماژەیەک هەیە کە ئێران ئەگەرچی بە نهێنی بێت، هێشتا بەرنامەیەکی کیمیایی پەیڕەو دەکات.

ڕێکخراوه نێوده وڵه تییه کان به چه ندین جار داوای لێکۆڵینه وه له سه باره ت به به کارهێنانی گوماناوی چه کی کیمیایی له دژی که مینه کان له ئێران ده که ن. بەڵام گەیشتن بە ناوچە زیانلێکەوتووەکان بە توندی سنووردار کراوە و حکومەتی ئێران بە توندی هەموو تۆمەتەکان ڕەتدەکاتەوە. ئەم هەڵوێستە وا دەکات بەڵگە و لێپرسینەوە لە کەسانی بەرپرسیار قورس بێت.

کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی بە نەتەوە یەکگرتووەکان و ڕێکخراوەکانی مافی مرۆڤ، داوایان لە ئێران کرد شەفافیەت دروست بکات و دەست لە بەکارهێنانی چەکی کیمیایی بێنێت. بەڵام گرژییە جیۆپۆلەتیکییەکان و نەبوونی گوشاری زلهێزەکانی وەک ڕووسیا و چین کە پێوەندییەکی نزیکیان لەگەڵ ئێران هەیە، وایکردووە ڕێوشوێنی کاریگەر بگیرێتەبەر.

کاریگەری لەسەر کوردەکانی ئێران

کاریگەری چەکی کیمیایی لەسەر کوردانی ئێران زۆر زیاترە لە زیانی فیزیکی. پەیوەندییان بە پێکهاتەی کۆمەڵایەتی و میراتی کولتووری و هۆشیاری دەستەجەمعی کۆمەڵگاوە هەیە. زۆرێک لە کوردەکان لە ترسی بەردەوامی هێرشی زیاتردا دەژین و بەدەست گرنگی نەدانی نێودەوڵەتی بۆ دۆخی نالەباری خۆیان دەناڵێنن.

بەکارهێنانی چەکی کیمیایی، پەیوەندی ناسکی نێوان دانیشتوانی کورد و حکومەتی ناوەندیشی گرژ کردووە. کورد نەک هەر لە ڕووی سیاسییەوە، بەڵکو لە ڕووی جەستەییەوە هەست بە هەڕەشە و بێبەشی دەکات. ئەمەش دەبێتە هۆی ڕادیکاڵبوونی زیاتری بزووتنەوەی کورد و داواکارییەکانی ئۆتۆنۆمی یان سەربەخۆیی بەهێزتر دەکات.

دەرئەنجامدان

بەرهەمهێنان و بەکارهێنانی چەکی کیمیایی لەلایەن کۆماری ئیسلامی ئێرانەوە هەڕەشەیەکی جیددییە بۆ سەر مافەکانی مرۆڤ و ئاشتی نێودەوڵەتی. کەمایەتییەکانی وەک کوردەکانی ئێران کە نەک تەنیا قوربانیی توندوتیژیی دەوڵەتی بەڵکو قوربانیی بێکردەوەیی نێودەوڵەتیش بە تایبەتی کاریگەرییان لەسەرە.

زۆر گرنگە کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی ڕێوشوێنی بەهێزتر لە دژی پەرەپێدان و بەکارهێنانی چەکی کیمیایی بگرێتەبەر. بەدواداچوون و گوشاری شەفاف بۆ سەر ئێران پێویستە بۆ پێشگرتن لەو جۆرە تاوانانە و جێبەجێکردنی دادپەروەری بۆ لێقەوماوان. لە هەمان کاتدا پاراستنی کەمایەتییە نەتەوەییەکان لە ئێران وەک یەکێک لە نیگەرانییە سەرەکییەکانی سیاسەتی نێودەوڵەتی مافی مرۆڤ لە پێناو بەرەوپێشبردنی ئاشتی و سەقامگیری لە ناوچەکەدا بمێنێتەوە.

WhatsApp Image 2025-01-21 at 23.45_edited
shirko dabaghchi mokri 11_edited
WhatsApp Image 2025-01-04 at 10.28_edited
WhatsApp Image 2025-01-04 at 10.13.42_6c382e37
472201691_2026763427842832_6633328098938114509_n-300x220
WhatsApp Image 2025-01-04 at 10.22.45_81b27fac
WhatsApp Image 2024-10-15 at 00.04_edited
WhatsApp Image 2024-11-10 at 18.46.49_82c655bc
WhatsApp Image 2024-11-23 at 18.13.33_84fd533e
shirko dabaghchi mokri
WhatsApp Image 2024-11-10 at 18.17_edited
WhatsApp Image 2024-10-29 at 11.16.08_01bee327
WhatsApp Image 2024-09-23 at 16.47_edited
WhatsApp Image 2024-09-23 at 16.47.35_4139e708
WhatsApp Image 2024-09-23 at 16.47.36_2ddcb7f3
WhatsApp Image 2024-09-23 at 15.50.56_e7386b04
WhatsApp Image 2024-09-23 at 15.32.55_b8ddfe81
shirko mokri
komala
shirko dabaghchi mokri 3
IMG_0986-226x300
71oiyhOQ6OL._AC_UF1000,1000_QL80_
images_edited
WhatsApp Image 2024-09-16 at 12.38_edited
photo_2024-07-20_09-58-19
photo_2024-07-20_10-03-17_edited
roj
mokri

کۆمەڵەی کوردستان

KOMALA SWISS
mokri

دەربارە

کۆمەڵەی  کوردستان (بە ئینگلیزی: Komala Party of Kurdistan، بە کوردیی باکووری: Partiya Komeleya Kurdistan) حزبێکی سیاسیی ڕۆژھەڵاتی کوردستانە. کۆمەڵە خەبات دەکات بۆ کوردستانێکی ئازاد لە ژێر بنەمای دێموکڕاسی و دادپەروەریی ئابووری و کۆمەڵایەتی و یەکسانیی ڕەگەزی.

کۆمەڵە لە ڕێکەوتی ٥ی خەزەڵوەری ١٣٤٨ی ھەتاوی/ ١٩٦٩ی میلادی- ٢٧ی ئۆکتۆبر لە لایەن هەندێک لە خوێندکارانی زانکۆ و هەروەها چالاکەوانانی سیاسی و کۆمەڵایەتی وەک ڕێکخراوێکی سیاسی چەپ دامەزرا. لە بەر کەش و ھەوای سیاسی و دیکتاتۆڕیی ڕژیمی ئەوکات ھیچ جموجۆڵ و چالاکییەکی سیاسی نەدەکرا، بۆیە کۆمەڵە ھەر ئەوکات وەک زۆربەی ڕێکخراوە سیاسییەکانی دیکە دەستی بە چالاکی نەھینی کرد. سەرەڕای زیندانی کردنی دامەزرێنەران ئازار و شکەنجەیان کۆمەڵە توانی خۆراگریی بکات و چوارچێوەی خۆی ڕابگرێت. دوای نزیکەی یەک دەیە چالاکی نەھێنی لە ٢٦ی ڕێبەندانی ١٣٥٧ی ھەتاوی (١٥ی ٢ی ١٩٧٩) بە گیانبەختکردنی کاک حەمە حسێن کەریمی بوونی خۆی ئاشکرا کرد و دەستی بە چالاکی ئاشکرا کرد.

bottom of page